Podczas jazdy na pojazd jak i jego podzespoły działają rożnego rodzaju siły i przeciążenia. Czasem podczas jazdy niekoniecznie po nierównościach usłyszeć można niepokojące dźwięki dobiegające z przodu lub z tyłu pojazdy. Mogą to być metaliczne lub głuche stuki, trzaski lub zgrzyty. Doświadczony fachowiec podczas jazdy testowej wstępnie może określić źródło hałasu, jednak dokładne ustalenie źródła hałasu wymaga dodatkowych czynności diagnostycznych. Niektóre źródła hałasu są banalne, a niektóre są trudne do zdiagnozowania.
Jednym z najczęstszych źródeł hałasu są elementy układu zawieszenie i układu kierowniczego.
Hałasy dobiegające z przodu pojazdu
W większości pojazdów w przedniej części zamontowywanych więcej podzespołów, co oczywiście przyczynia się do potencjalnie większej ilości podzespołów powodujących stuki i inne hałasy.
Stuki podczas jazdy po nierównościach
Luz w zawieszeniu przednim. Zawieszenie to zespół sztywnych oraz sprężystych elementów łączących koła z pojazdem. Niezależnie czy mamy do czynienia z zawieszeniem prostym, czy złożonym (wielowahaczowym), to niektóre elementy połączone są ze sobą poprzez sworznie kulowe, tuleje metalowo-gumowe, tuleje gumowe, podkładki gumowe, itp. To właśnie tuleje i sworznie ulegają zużyciu, a luz na tych podzespołach powoduje głuche lub metaliczne stuki.
Stuki mogą pojawiać się zarówno podczas jazdy po nierównościach jak i po prostych drogach przy zmianie obciążenia, np. podczas hamowania, przyspieszania, manewrowania na parkingu, itp. Tak więc luz może pojawić się na sworzniu wahacza, tulei wahacza, łączniku stabilizatora, gumach stabilizatora. W zależności od konstrukcji, tuleje i sworznie mogą być wymienne lub są integralną częścią podzespołu (np. wahacza), w takim przypadku wymieniany jest cały podzespół, czyli przykładowy wahacz.
O ile nadmierny luz na tulei wahacza, czy na łączniku stabilizatora pogarsza komfort jazdy, czasami może mieć również wpływ na utrzymanie właściwego toru jazdy, tak nadmierny luz na sworzniu wahacza może mieć wpływ na bezpieczeństwo. W przypadku pęknięcia lub wypadnięcia sworznia wahacza podczas jazdy - kierowca traci kontrolę nad pojazdem! Dlatego, gdy stwierdzimy że podczas jazdy słychać stuki, należy jak najszybciej zdiagnozować ich źródło.
W celu wyeliminowania luzów w zawieszeniu należy wymienić wszystkie zużyte/uszkodzone elementy lub podzespoły. W przypadku wymiany podzespołu, który ma wpływ na zmianę ustawienia zawieszenia należy również wykonać pomiar i regulację geometrii kół.
Luz w układzie kierowniczym oprócz pogorszenia właściwości jezdnych, także może źródłem hałasów podczas jazdy po nierównościach lub podczas manewrowania. W układzie kierowniczym najczęściej luz pojawia się na końcówkach drążków kierowniczych lub na drążkach kierowniczych - w tych elementach stosuje się przeguby kulowe, na których z czasem pojawia się luz. Rzadziej, ale też się zdarza, że luz pojawia się wewnątrz przekładni kierowniczej. Ze względu na bezpieczeństwo stwierdzone luzy w układzie kierowniczym powinny być jak najszybciej wyeliminowane. W celu wyeliminowania luzu należy wymienić te elementy, na których stwierdzono luz, czyli najczęściej końcówki drążków kierowniczych lub same drążki kierownicze. W przypadku, gdy stwierdzono luz lub hałasy dobiegające z wnętrza przekładni kierowniczej należy ją wymienić na nową lub oddać do regeneracji. Po wymianie którejś z w/w części układu kierowniczego konieczny jest pomiar i regulacja geometrii kół.
Luz, a za razem stuki mogą pojawić się również na krzyżakach wałków kolumny kierowniczej. Niekiedy wystarczy tylko dokręcić śrubę krzyżaka, aby wyeliminować stuk, a czasami należy wymienić wałek kolumny kierowniczej.
W Trójmieście znajdziemy kilka firm i zakładów specjalizujących się w regeneracji przekładni kierowniczych i innych podzespołów układu kierowniczego. Kilka takich firm i zakładów specjalistycznych najdziesz na tym portalu w katalogu firm w dziale:
Przekładnie kierownicze -regeneracja, naprawa
Uszkodzona lub źle osadzona sprężyna zawieszenia również może być powodem hałasów dobiegających podczas jazdy po nierównościach lub podczas manewrowania. Pęknięcie sprężyny może nastąpić w różnych miejscach. Czasami pęka jeden zwój sprężyny, i jest to prawie niezauważalne. Czasami sprężyna pęka pośrodku, co może mieć niebezpieczne skutki, np. uszkodzenie opony lub innego podzespołu.
Uszkodzone podpory amortyzatorów przednich także mogą być powodem stuków podczas jazdy po nierównościach i nie tylko. Poduszka / podpora amortyzatora to element metalowo-gumowy mocujący amortyzator do nadwozia. W niektórych konstrukcjach w poduszce/podporze przedniego amortyzatora usytuowane jest łożysko. W przypadku, gdy łożysko zostanie uszkodzone hałasy mogą pojawić się również podczas skrętów (słyszalne również podczas skrętów na postoju).
Uszkodzony amortyzator (wewnętrzne uszkodzenie) podczas swojej pracy także może emitować dźwięki. Co ciekawe może okazać się, że test amortyzatorów może wykazać jego sprawność, a amortyzator sam w sobie stuka. Oczywiście jest to dość ciężkie do zdiagnozowania. W pierwszej kolejności sprawdzany jest luz w zawieszeniu i układzie kierowniczym.
Uszkodzone, zużyte poduszki silnika lub skrzyni biegów najczęściej powodują przenoszenie się drgań i wibracji układu napędowego na karoserię, jednak w niektórych warunkach mogą powodować również stuki, np. podczas przejeżdżania przez progi zwalniające, czy większe nierówności.
Wada konstrukcyjna nadwozia. Czasami mimo stwierdzonych braków luzów w zawieszeniu czy układzie kierowniczym, pojawiają się stuki podczas jazdy po nierównościach, które ciężko zlokalizować. Problemem może okazać się nadwozie. Podczas jazdy, na nadwozie działają różne siły i przeciążenia, które powodują różnego rodzaju nienaprężania na elementy konstrukcyjne nadwozia, które w skrajnych przypadkach mogą odkształcać się i hałasować. Takie problemy mogą pojawiać się w całkowicie nowych konstrukcjach, w nowych modelach podjazdów. Czasami Producentowi znany jest problem i w dokumentacji technicznej udziela instrukcji jak usunąć problem. Czasami trzeba dogiąć, odgiąć, podgiąć jakiś element konstrukcyjny nadwozia, czasem trzeba rozwiercić część zgrzewów lub nitów łączących elementy i ponownie je połączyć za pomocą zgrzewów, nitów lub specjalnego kleju. Czasami trzeba domontować jakiś element lub zastosować specjalny klej lub inny preparat. Jeżeli producent nie podaje rozwiązania, to znalezienie i usuniecie takiego źródła hałasu może być czasochłonne.
Pojawia się jeden stuk po uruchomieniu silnika i przejechaniu kilkunastu metrów, a później nie ma żadnych stuków. Nie koniecznie musi to być usterka. Może to być prawidłowe działanie hydraulicznego systemu ABS/ESP po wykonaniu testu układu. Bardzo często system ABS/ESP wykonuje test zaraz po ruszeniu i po przejechaniu kilkunastu metrów lub po przekroczeniu określonej prędkości np. 20-40 km/h włącza elektrozawór pompy, co objawia się dość głośnym pojedynczym stukiem, który później już nie pojawia się podczas jazdy.
Zgrzyty/skrzypienie podczas jazdy po nierównościach
Czasami w zawieszeniu nie ma stuków, ale pojawiają się zgrzyty lub skrzypienie podczas jazdy po nierównościach (szczególnie podczas przejazdów przez progi zwalniające). Czasami hałas zgrzyty pojawiają się na początku jazdy i zanikają po przejechaniu kilkuset metrów. Najczęściej przyczyną takich zgrzytów są wewnętrzne gumy stabilizatora. Zadaniem stabilizatora jest zwiększenie sztywności zawieszenia, co poprawia stabilności pojazdu podczas pokonywania zakrętów. Końce stabilizatora bezpośrednio lub za pomocą łączników połączone są z elementami prowadzącymi koło. Środkowa cześć stabilizatora połączona jest z wózkiem zawieszenia/ramą pomocniczą za pomocą dwóch gum osadzonych w gniazdach mocujących, czyli stabilizator pracuje w wewnętrznych gumach mocujących. Podczas pokonywania zakrętów na stabilizator działają siły skrętne, co także oddziałuje na wewnętrzne gumy stabilizatora. Z czasem pomiędzy gumami stabilizatora a samym stabilizatorem pojawia się luz/szczelina do której dostają się zanieczyszczenia. Bardzo często ze stabilizatora zdziera się lakier do gołego metalu, który w połączeniu z wilgocią zaczyna korodować. Korozja i zanieczyszczenia między zużytymi wewnętrznymi gumami a stabilizatorem powodują odgłosy skrzypienia/zgrzytania podczas jazdy po nierównościach. Z czasem zgrzyty zanikają, ale pojawiają się głuche stuki - pojazd może być mniej stabilny podczas pokonywania zakrętów. Sposobem naprawy jest wymiana gum stabilizatora, o ile jest to możliwe lub wymiana całego stabilizatora.
Hałasy dobiegające ze środkowej części pojazdu
W środkowej części podwozia pojazdu jest niewiele podzespołów, które mogą hałasować podczas jazdy po nierównościach, raczej bardziej słyszalne są na postoju. Jeżeli pojawiają się hałasy w środkowej części, to są to raczej odgłosy brzęczenia, skrzypienia lub grzechotania dobiegające z okolic środkowego wydechu. Niedokręcony wydech, luźna lub zgięta osłona termiczna wydechu możne wpadać w rezonans lub stukać o inny element. W niektórych przypadkach hałas może dobiegać z wnętrza elementu środkowego wydechu, np luźny wkład katalizatora, DPF lub środkowego tłumika.
Hałasy dobiegające z tyłu pojazdu
W tylnej części pojazdu podczas jazdy również mogą pojawić się hałasy takie jak stuki, zgrzyty czy skrzypienie.
Luz w tylnym zawieszeniu. Tylne zawieszenie znacząco rożni się w porównaniu do zawieszenia przedniego. W przypadku zawieszenia wielowahaczowego niektóre elementy są bardzo podobne, i również wyposażone w sworznie, tuleje, itp. Luz na tych podzespołach oczywiści podczas jazdy powoduje hałasy i pogarsza komfort prowadzenia pojazdu. Oczywiście inne elementy zawieszenia takie jak amortyzatory, sprężyny, itp. mogą także hałasować.
Źle wyregulowana pokrywa bagażnika podczas jazdy może powodować stuki, zgrzyty lub piski. Czasami wystarczy wyregulować pokrywę bagażnika na ryglu zamka, a czasami trzeba regulować również na zawiasach. Następstwem źle wyregulowanej pokrywy bagażnika oprócz stuków / zgrzytów / grzechotania mogą być ślady wytarcia na pokrywie bagażnika i innych elementach z którymi miała kontakt.
Uszkodzone wieszaki układu wydechowego. Układ wydechowy musi być elastycznie zamocowany. Najczęściej zawieszany jest na gumowych wieszakach. Zmienne warunki atmosferyczne oraz inne zanieczyszczenia drogowe powodują, że z czasem gumowe wieszaki parcieją i ulegają uszkodzeniu (zerwaniu). Źle zawieszony układ wydechowy zaczyna stukać podczas jazdy po nierównościach lub podczas pochyłów na zakrętach.
Czasami układy wydechowe są wyposażone w dodatkowe amortyzatory drgań. Amortyzator drgań układu wydechowego to element metalowo gumowy zamontowany w odpowiednim miejscu układu wydechowego, który pochłania drgania i wibracje układu wydechowego. Jego uszkodzenie lub zerwanie może powodować nadmierne hałasy dobiegające z układu wydechowego.
Luźny element w bagażniku, np. koło zapasowe. Wiele bagażników podzielona jest na dwie części - górna część użytkowa, a pod wykładziną dywanową dolna części w której jest miejsce na koło zapasowe, narzędzia do wymiany koła (podnośnik /lewarek i klucz do kół). W niektórych markach pod kołem zapasowym lub obok zamontowany jest również akumulator lub inne urządzenia, np. kompresor zawieszenia pneumatycznego. Bardzo często bywa, że koło zapasowe lub inny element jest źle zamocowany i przemieszcza się powodując stuki podczas jazdy po nierównościach.
Luz na zapięciach składanych oparć tylnych foteli. Czasami hałas może dobiegać z wnętrza pojazdu z okolic tylnych foteli, a dokładniej z okolic składanych oparć tylnych foteli / tylnej kanapy. Luz może pojawić się na ryglach lub w zamku oparcia fotela. Niekiedy wystarczy drobna regulacja, a czasami nie ma możliwości regulacji i trzeba wymienić cały element.
Podsumowując
Biorąc pod uwagę powyższe, można stwierdzić, że źródeł hałasów takich jak stuki, zgrzyty skrzypienie podczas jazdy jest wiele. Czasami są łatwe w diagnozie, a czasami wymagają wiele czasu i prób. Oprócz pogorszenia komfortu jazdy mogą mieć również wpływ na bezpieczeństwo zarówno kierowcy oraz pasażerów jak i innych użytkowników drogi. Dlatego nie należy bagatelizować stuków, które pojawiają się podczas jazdy. Powinny być szybko zdiagnozowane i usunięte.
Zobacz też inne usterki:
-Drgania i wibracje nadwozia podczas jazdy
-Buczenie, huczenie, wycie, dziwne odgłosy podczas jazdy