Używane części samochodowe z rynku wtórnego (z odzysku).
Samochód osobowy to maszyna zbudowana z kilku tysięcy części. Części ulegają awariom, zużywają się eksploatacyjnie lub zostają mechanicznie uszkodzone na skutek różnych zdarzeń losowych, najczęściej w skutek kolizji lub wypadku drogowego. W zależności od wieku i marki pojazdu części zamienne mogą być niedostępne lub dostępne w bardzo wysokich cenach, co może powodować, że naprawa na nowych oryginalnych częściach będzie nieopłacalna lub niemożliwa.
Wg statystyk przygotowanych przez ACEA w 2018 r. średni wiek samochodów osobowych w Europie to 11 lat, a w Polsce średni wiek samochodu osobowego to 14 lat. Wielu właścicieli leciwych pojazdów nie stać na kupno nowych oryginalnych części. Do wyporu pozostaje sporo tańszy zamiennik (o ile występuje) lub z rynku wtórnego używana oryginalna część w korzystnej cenie. W obecnych czasach, w poszukiwaniu takiej części wcale nie musimy wybierać się na tzw. szrot (auto-złom/auto-kasacja) czy na giełdę samochodową – wystarczy sięgnąć do ofert internetowych. Bogata oferta aukcji i sklepów internetowych dostarczających części w systemie wysyłkowym sprawia, że wybór używanych części z rynku wtórnego jest bardzo duży, a używane części zyskują drugie życie – nawet te części, które nigdy nie powinny znaleźć się na rynku wtórnym (wykaz takich części i podzespołów w dalszej części artykułu). Najczęściej z rynku wtórnego kupowane są części blacharskie takie jak błotniki, zderzaki, maski, drzwi oraz inne części które mogły zostać uszkodzone podczas kolizji np. reflektory, lampy, szyby, części pasa przedniego takie jak chłodnice, wentylatory, drobne elementy plastikowe, elementy osprzętu silnika, itp. Oczywiście gama używanych części jest szeroka, a ceny wielokrotnie niższe w porównaniu do nowych oryginalnych części.
Skąd biorą się części używane?
W Polsce złomuje się około miliona aut rocznie. Teoretycznie używane części biorą się z rozebranych ze złomowanych pojazdów, ale jak się okazuje nie tylko. Szacuje się, że około 85% pojazdów demontowanych jest w szarej strefie, poza oficjalnymi punktami kasacji pojazdów, które przyjmują pojazdy do kasacji za darmo. Prywatne warsztaty płacą kilkaset złotych za pojazd, którego właściciel chce wycofać z eksploatacji. Używane części stosunkowo nowych pojazdów najczęściej pochodzą z pojazdów sprowadzonych z zagranicy (głównie z Wielkiej Brytanii), z samochodów powypadkowych lub z samochodów pochodzących z kradzieży. W związku z powyższym takie warsztaty po rozebraniu pojazdu chcą zarobić jak najwięcej i sprzedają również części, które powinny być zutylizowane, a nie przeznaczone do ponownego użytku.
Tanio kupiony samochód z kierownicą po prawej stronie, to bardzo dobry dawca części zarówno części blacharskich jak i mechanicznych, oczywiście z drobnymi wyjątkami.
Jakie używane części nie powinny być montowane w innych samochodach?
Zgodnie z polskimi przepisami, niektóre części, podzespoły i elementy wyposażenia wymontowane z pojazdu nie powinny być dostępne w sprzedaży na rynku wtórnym, a co za tym idzie, nie powinny być montowane w innych samochodach. Są to głównie części, które zagrażają bezpieczeństwu jazdy lub środowisku naturalnemu. O takich podzespołach i częściach mówi - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 września 2005 r. (Dziennik Ustaw Nr. 201, poz. 1666 i 1667), w załączniku do rozporządzenia znajduje się wykaz takich części. Są to:
- Poduszki powietrzne z aktywatorami pirotechnicznymi, jednostkami kontroli elektronicznej i czujnikami;
- Klocki, szczęki hamulcowe;
- Przewody i uszczelnianie układu hamulcowego;
- Tłumiki układu wydechowego;
- Przeguby układu kierowniczego i zawieszenia;
- Fotele zintegrowane z pasami bezpieczeństwa lub poduszkami powietrznymi;
- Układ blokady kierownicy;
- Immobilisery wraz z transponderami sterowania elektrycznego;
- Urządzenia przeciwwłamaniowe i alarmowe;
- Elementy elektryczne i elektroniczne układów bezpieczeństwa jazdy (w szczególności: ABS, ASR);
- Przewody paliwowe;
- Filtry jednorazowe i wkłady filtra;
- Zawory recyrkulacji spalin;
- Instalacje zasilania gazem silników;
- Automatyczne i nieautomatyczne zestawy pasów bezpieczeństwa, łącznie z częścią pasa wykonaną z materiału, klamrami, mechanizmem służącym do zwijania pasów, aktywatorami pirotechnicznymi i mechanicznymi;
- Pióra wycieraczek szyb;
- Płyny eksploatacyjne, w szczególności: olej silnikowy, olej przekładniowy, olej do przekładni hydraulicznych, olej do układów hydraulicznych, płyn chłodzący, płyn odmrażający, płyn hamulcowy, płyn do układów klimatyzacyjnych;
- Konwertory katalityczne (katalizatory);
- Kondensatory zawierające PCB
Jak widać lista Rozporządzeniu Ministra nie jest zbyt długa, a mimo to, wyżej wymienione zakazane części bez problemu można kupić. Konsekwencje stosowania zabronionych części wtórnych mogą być bardzo dotkliwe. Przykładem może być stwierdzenie, że podczas wypadku drogowego zawiodła właśnie taka część. W takim przypadku również ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania. Wbrew pozorom ustalenie, że moduł pochodzi z innego samochodu nie jest trudne. W niektórych modułach na stałe zapisuje się nr VIN pojazdu z którego część została zdemontowana, np. moduł ABS, ECM, TCM, itp.
Podsumowanie
Używane części samochodowe z rynku wtórnego istniały i istnieć będą. Używane części często ratują portfel mniej zamożnym właścicielom, a czasami pozwalają wzbogacić się cwaniakom szukającym szybkiego zysku podczas naprawy pojazdu szykowanego na handel, lub podczas naprawy pojazdu nieświadomego klienta. Wielu mniej zamożnych właścicieli pojazdów decyduje się na zastosowanie sprawnej używanej oryginalnej części zamiast nowego zamiennika wątpliwej jakości. Decydując się na używaną część podejmujemy pewnego rodzaju ryzyko. Są części, których stan możemy zweryfikować prze ich założeniem, czy nawet przed zakupem, np. części blacharskie, to musimy wziąć pod uwagę, że są części których weryfikacja nie jest możliwa przed ich zamontowaniem do samochodu, np. silnik, skrzynia biegów, czy nawet elementy osprzętu silnika. W przypadku drobnych części, to ryzyko i koszty stosunkowo niewielkie, gorzej wygląda sytuacja w przypadku używanego silnika. Oprócz kosztów wymiany (robocizny), które są wysokie trzeba doliczyć dodatkowe koszty, np. koszty oleju silnikowego, płynu chłodzącego, a w razie potrzeby także paska rozrządu oraz innych niektórych uszczelek. W przypadku, gdy zakupiony używany silnik będzie niesprawny, te koszty będziemy musieli powtórzyć lub egzekwować je od sprzedawcy silnika. Jeżeli decydujemy się na zamontowanie używanych części w warsztacie, któremu zleciliśmy naprawę musimy wziąć pod uwagę, że warsztat nie udzieli gwarancji na wykonaną usługę, a tym bardziej na zamontowaną używaną część.
